Doanh nghiệp bất động sản 'điêu đứng' vì trái phiếu doanh nghiệp bị siết chặt

Áp lực lớn

Theo Bộ Xây dựng, cả năm 2022, hoạt động của doanh nghiệp bất động sản gặp rất nhiều khó khăn do khó tiếp cận được các nguồn vốn tín dụng, trái phiếu doanh nghiệp…

Đồng thời, lãi suất, tỷ giá ngoại tệ, giá cả nguyên vật liệu đầu vào tăng, không bán được sản phẩm… dẫn đến nhiều tập đoàn, doanh nghiệp phải thu hẹp quy mô đầu tư, sản xuất, kinh doanh, tinh giản bộ máy, giảm lực lượng lao động; dừng, đình hoãn hoạt động đầu tư, thi công xây dựng một số dự án; dừng triển khai dự án mới…

LÊ QUÂN

Khó khăn của thị trường bất động sản đã kéo theo khó khăn của nhiều ngành, nghề và ảnh hưởng đến an sinh xã hội.

Tổ công tác của Thủ tướng qua các buổi làm việc với các địa phương, doanh nghiệp bất động sản và qua các báo cáo của địa phương, doanh nghiệp gửi về cho thấy, có nhiều dự án nhà ở, khu đô thị đang triển khai thực hiện gặp khó khăn, vướng mắc hoặc dừng triển khai, thực hiện do nhiều nguyên nhân. Đáng chú ý là khó khăn về nguồn vốn triển khai dự án bất động sản.

Cụ thể, về nguồn vốn cho thị trường bất động sản từ tín dụng, Bộ Xây dựng dẫn theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước cho biết: dư nợ quý 1/2022 đạt gần 784 nghìn tỉ đồng; quý 2/2022 đạt hơn 784,5 nghìn tỉ đồng; quý 3/2022 đạt hơn 796,6 nghìn tỉ đồng; quý 4/2022 là gần 800 nghìn tỉ đồng.

Về nguồn vốn FDI đầu từ vào lĩnh vực bất động sản, theo số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ KH-ĐT), cả năm 2022 nguồn vốn đã tăng thêm 1,85 tỉ USD, tăng hơn 70% so với cả năm 2021; giữ vị trí thứ hai trong các lĩnh vực thu hút vốn FDI năm 2022 với tổng vốn đầu tư hơn 4,45 tỉ USD, chiếm 16,1%.

LÊ QUÂN

Khó khăn rất lớn đến từ tình hình phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Tính đến ngày 25.12.2022, dư nợ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ khoảng 2 triệu tỉ đồng; trong đó, của doanh nghiệp bất động sản khoảng trên 400 nghìn tỉ đồng (chiếm khoảng trên 30%).

Nhiều doanh nghiệp kinh doanh bất động sản thời gian qua phát hành lượng trái phiếu rất lớn, lên đến hàng trăm tỉ đồng và có hạn trả nợ vào cuối năm 2022, năm 2023.

Bộ Xây dựng dẫn theo số liệu của Bộ Tài chính cho biết, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn trong 2 tháng cuối năm 2022 là 55.989 tỉ đồng; đáo hạn năm 2023 là hơn 282.000 tỉ đồng; đáo hạn năm 2024 là hơn 362.000 tỉ đồng.

Cũng theo báo cáo của Bộ Tài chính, tính đến cuối tháng 9.2022, các doanh nghiệp đã mua lại trước hạn hơn 133.300 tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, tăng 42,1% so với cùng kỳ năm 2021, tương đương 95,2% khối lượng mua lại cả năm 2021. Các tổ chức tín dụng là nhóm mua lại với khối lượng lớn nhất (gần 58.400 tỉ đồng); tiếp theo là nhóm bất động sản (hơn 29.000 tỉ đồng).

Bộ Xây dựng đánh giá, những hoạt động liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp thời gian qua chính là khó khăn, áp lực rất lớn cho nhiều doanh nghiệp kinh doanh bất động sản trong thời gian tới.

Một số doanh nghiệp còn chịu áp lực trả nợ trái phiếu trước hạn cho nhà đầu tư vì nhiều nguyên nhân, trong đó có thay đổi chính sách kiểm soát trái phiếu phát hành của doanh nghiệp.

Quy trình nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được đầu tư, mua trái phiếu doanh nghiệp dẫn đến cản trở các nhà đầu tư cá nhân có nhu cầu đầu tư, mua trái phiếu doanh nghiệp, trong khi các doanh nghiệp lại đang rất cần vốn.

Việc xử lý vi phạm của một số tổ chức, cá nhân trong thời gian qua liên quan đến việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp đã ảnh hưởng tâm lý các nhà đầu tư, gây e ngại, nghe ngóng, dừng đầu tư, rút tiền trước hạn…

Cần "lợi ích hài hòa, khó khăn chia sẻ"

Bộ Xây dựng kiến nghị Chính phủ chỉ đạo, hướng dẫn hoạt động huy động vốn, bao gồm cả phát hành trái phiếu trên thị trường chứng khoán; kiểm soát huy động vốn trên thị trường chứng khoán, tránh hiện tượng đầu cơ, thao túng, thổi giá, đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thể huy động vốn.

LÊ QUÂN

Đối với Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng kiến nghị cần rà soát, đánh giá kỹ lưỡng, cụ thể khả năng thanh toán, chi trả của các tổ chức phát hành trái phiếu, nhất là các trái phiếu đến hạn thanh toán trong năm 2023.

Trường hợp có khó khăn thì theo tinh thần "lợi ích hài hòa, khó khăn chia sẻ" và theo đúng quy định pháp luật để đàm phán với nhà đầu tư hoán đổi nợ trái phiếu bằng tài sản, bất động sản…

Kiểm soát hoạt động huy động vốn của các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản trên thị trường chứng khoán; chỉ đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước giám sát chặt chẽ thị trường chứng khoán phái sinh, chuẩn bị nền tảng giao dịch trái phiếu riêng lẻ nhằm phát triển thị trường thứ cấp.

Đối với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Xây dựng đề nghị cơ quan này đề xuất phương án nới room tín dụng phù hợp, để hỗ trợ cho nền kinh tế trong năm 2023 và các năm tiếp theo; chỉ đạo, hướng dẫn các tổ chức tín dụng tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, người mua nhà và nhà đầu tư được tiếp cận nguồn vốn tín dụng.