Vụ 'bác sĩ Trần Khoa': Đánh vào lòng trắc ẩn để quyên góp từ thiện

Liên quan vụ việc “bác sĩ Trần Khoa nhường máy thở người nhà cho sản phụ” lan truyền trên mạng xã hội tối 7.8, Sở TT-TT TP.HCM nhận định có một nhóm dựng lên và khởi nguồn phát tán thông tin này bao gồm một số tài khoản giả nhưng tương tác thật. Cơ quan chức năng đang xác minh các tài khoản trên có hành vi giả mạo thông tin để trục lợi trong việc hỗ trợ công tác phòng, chống dịch tại TP.HCM hay không.

Từ vụ việc này, một số chuyên gia an ninh mạng cho rằng việc kêu gọi, quyên góp từ thiện trên mạng xã hội hiện nay có nhiều biến tướng, vì vậy người dân cần cảnh giác. 

Trả lời PV Thanh Niên, ông Võ Khánh Thiên (chuyên gia giám sát thông tin, Trung tâm an ninh mạng ATHENA) cho biết, hiện nay có những tổ chức, nhóm gồm nhiều người, sử dụng những kịch bản khác nhau để đánh vào lòng trắc ẩn của cộng đồng.

Cụ thể, họ lợi dụng chuyện đau ốm, dịch bệnh Covid-19, thiên tai lũ lụt, rồi dựng lên những câu chuyện đau buồn để kêu gọi cộng đồng giúp đỡ. Có thể họ tạo CMND giả, tài khoản ngân hàng giả thực hiện giao dịch để tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng. Điển hình như kịch bản trong vụ việc hư cấu về “bác sĩ Trần Khoa” mà họ sử dụng.

Ông Thiên phân tích, họ sử dụng nhiều tài khoản ảo, nhưng thực tế là thật vì có sự tương tác, có kết bạn bè qua lại, có bình luận, chia sẻ... Chỉ có tên người đăng ký tài khoản Facebook đó là không thật, nếu người bình thường nhìn vào cứ nghĩ đó là tài khoản thật. Sau đó, họ đưa ra những câu chuyện lấy sự thương cảm, lấy nước mắt của người khác để kêu gọi quyên góp. Như vậy, nhân vật trong câu chuyện là giả, kịch bản là giả nhưng cái thật là tiền của những người bị đánh lừa khi vào quỹ sẽ thành tiền riêng của nhóm thực hiện.  

Theo ông Thiên, trước đây hoạt động của các tổ chức này đơn lẻ, không gây chú ý lớn nên ít người để ý. Nếu việc tung tin các câu chuyện giả mạo trên mạng nhằm mục đích lợi dụng lòng tốt để chiếm đoạt tiền quyên góp của những người hảo tâm thì đây là hành vi có dấu hiệu của tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” được quy định tại Điều 174 bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. 

Trước tình trạng sử dụng hình ảnh của người khác để lập tài khoản trên mạng xã hội, ông Võ Khánh Thiên nhấn mạnh đây là hành vi vi phạm pháp luật. Nếu xác định được thông tin tài khoản nào là giả mạo, cần báo cáo Facebook để khóa tài khoản đó lại, báo cho người khác biết để phòng ngừa.

“Như trong vụ việc “bác sĩ Trần Khoa”, khi lực lượng chức năng chưa vào cuộc thì khó xác định được Facebook đó là giả. Bởi đối tượng sử dụng thông tin, hình ảnh của cá nhân ở nước ngoài, mọi thông tin trên Facebook Trần Khoa ai nhìn vào cũng nghĩ là có bác sĩ Khoa. Thậm chí không ít người khẳng định rằng bác sĩ Khoa là bạn của mình. Trước thủ đoạn tinh vi của các đối tượng như trên, việc quyên góp từ thiện trên mạng không nên làm theo phong trào để tránh bị lừa, mất tiền oan”, ông Thiên nhấn mạnh.